Obavještenja

Projekat, Centar izvrsnosti za digitalizaciju procesa procjene mikrobiološke bezbjednosti hrane i identifikaciju parametara kvaliteta neophodnih za sertifikaciju autentičnosti hrane (FoodHub) vrijedan 1.200.000 eura realizuje se od januara ove godine i već je postigao značajne rezultate.

Povezao se sa postojećim inovativnim projektima koji se realizuju u saradnji sa prehrambenom industrijom, uspostavio je saradnju sa prehrambenim kompanijama u zemlji, u domenu međunarodne saradnje Centar je postao dio konzorcijuma za realizaciju dva velika H2020 projekta i jednog projektnog poziva koji je raspisala Vlada Republike Njemačke, a zaposlio je i tri mlada crnogorska naučnika.

Područje procjene rizika za bezbjednost hrane je snažan stub zdravstvene zaštite cjelokupnog stanovništva ali i, objašnjava za Dnevne novine direktorica Centra izvrsnosti FoodHub Univerziteta Donja Gorica prof. dr Aleksandra Martinović, podstiče održivu proizvodnju hrane u Crnoj Gori korišćenjem domaćih resursa i primjenom savremenih tehnologija.

“S ciljem dodatnog podsticanja inovativnog i naučno utemeljnenog razvoja prehrambenog sektora, naročito u domenu kvaliteta i bezbjednosti hrane, predloženo je uspostavljanje Centra izvrsnosti za ovu oblast. Misija Centra je kreiranje inovacija u prehrambenom sektoru putem istraživanja, transfera znanja, razvoja i unapređenja autohtonih i tradicionalnih prehrambenih i poljoprivrednih proizvoda i resursa”, istakla je Martinović.

UDRUŽIO 12 DOMAĆIH I STRANIH INSTITUCIJA

Projekat ima za cilj uključivanje i povezivanje širokog fronta različitih učesnika, uključujući poljoprivredne proizvođače, prehrambene kompanije, istraživačke institucije, potrošače i druge, a realizuje se, kaže, kroz konzorcijum koji čini 12 institucija iz zemlje i inostranstva.

“Pored ostalih, partneri na projektu su Njemački federalni institut za procjenu rizika, Univerzitet u Padovi, Uprava za bezbjednost hrane Crne Gore, Institut za javno zdravlje Crne Gore, Biosense institut koji je jedan od najuspješnijih centara izvrsnosti u ovom dijelu Evrope, Univerzitet prirodnih nauka iz Šangaja, kompanija Plantaže, Privredna komora Crne Gore i drugi”, kazala je Martinović.

Projekat, dodaje, finansira Ministarstvo nauke i kofinansira Univerzitet Donja Gorica i partneri na projektu.

“Projekat, tokom trajanja od tri godine, sa 900.000 eura finansira Ministarstva nauke, a sa 300.000 kofinansiraju Univerzitet i partneri”, precizirala je Martinović.

Opšti cilj Centra izvrsnosti je, ističe, obezbjeđenje pouzdanih, naučno utemeljenih rješenja za eliminaciju rizika vezanih za bezbjednost hrane, digitalizaciju alata za procjenu rizika, primjenu rješenja block-chain tehnologija za pouzdanu sertifikaciju i praćenje autentičnosti prehrambenih proizvoda, promociju i primjenu aplikacija u industriji proizvodnje hrane i u sektoru turizma.

“Pored strukturirane, naučno zasnovane procjene rizika koja uključuje molekularno-biološke analize, Centar će takođe biti uključen u razvoj odgovarajućeg softvera za integrisano upravljanje podacima, povezivanje podataka i interaktivnu analizu prehrambenih lanaca. Softver će podržati sposobnost analize unakrsne kontaminacije, geografskih odnosa, grupisanja i sledljivosti”, kazala je Martinović.

Sinergija između institucija, povezanost sa stranim partnerima i fokusiranost na buduće samofinansiranje, prema njenoj ocjeni, garantuju proširenje predloženog projekta u dugoročnu saradnju nakon završetka trogodišnjeg perioda.

Međunarodna saradnja, dodaje, jedan je od temelja predloženog centra izvrsnosti.

“Trenutno Crna Gora nema naučnu stručnost u određenim modernim područjima nauke kao npr. u genotipizaciji, primjeni biosenzora, obradi velike količine podataka… i to se može razviti samo u saradnji sa stranim istraživačkim institucijama. Štaviše, ova nova područja nauke presudna su za razvoj moderne i održive poljoprivrede i sektora proizvodnje hrane, valorizaciju autohtonih i resursa kroz razvoj novih proizvoda i prava intelektualne svojine, te povećanje stručnosti Crne Gore za stvaranje poljoprivrede zasnovane na znanju i nacionalnim resursima”, smatra Martinović.

Univerzitet Donja Gorica, kaže, stavlja na raspolaganje dvije postojeće laboratorije: Laboratoriju za kvalitet i bezbjednost hrane i Laboratoriju za informacione tehnologije, Preduzetničko gnijezdo, kao i ostalu infrastrukturu Univerziteta.

“Od naročitog je značaja Laboratorija za kvalitet i bezbjednost hrane opremljena savremenim analitičkim instrumentima, a predviđena je nabavka i opreme najnovije generacije u svrhu sekvenciranja genoma. Centar izvrsnosti je predviđen kao interdisciplinarna i složena platforma za saradnju u domenu različitih područja istraživanja, zajedno sa istraživačima iz svih važnih područja: biostatističarima i matematičarima za razvoj IT softvera i algoritama prilagođenih sistemskoj kontroli; stručnjacima za bezbjednost hrane i genetičarima; zatim stručnjacima u domenu najsavremenije laboratorijske analize prehrambenih proizvoda kao i predstavnicima regulatornih tijela odgovornih za kontrolu bezbjednosti hrane, itd.” pojasnila je Martinović.

IZVRSNOST PARTNERA GARANTUJE USPJEH

Izvrsnost projektnih partnera, njihovo veliko iskustvo, profesionalnost i entuzijazam, ističe, garantuju uspjeh predloženog Centra.

Projekat se realizuje od januara 2020. godine, a pored inicijalnih aktivnosti koje se odnose na uspostavljanje potrebnih alata za adekvatnu koordinaciju svih partnera na projektu, organizaciju aktivnosti i preciziranja obaveza i odgovornosti članova konzorcijuma, Centar već daje konkretne rezultate.

“U prvom redu treba istaći njegovo povezivanje sa postojećim inovativnim projektima koji se realizuju u saradnji sa prehrambenom industrijom. Kao rezultat ovih aktivnosti, već je testirana nova tehnologija proizvodnje tradicionalnih prehrambenih proizvoda primjenom starter kultura izolovanih sa našeg područja, genetski testiranih i validiranih za primjenu u prehrambenoj industriji” rekla je Martinović.

Kroz poziv za dodjelu vaučera za razvoj malih i srednjih preduzeća, naglašava, Centar izvrsnosti uspostavio je saradnju sa prehrambenim kompanijama u zemlji kojima pruža potrebne konsultantske usluge u domenu istraživanja i razvoja.

“U domenu međunarodne saradnje, Centar je postao dio konzorcijuma za realizaciju dva velika H2020 projekta i jednog projektnog poziva koji je raspisala Vlada Republike Njemačke. U svrhu izgradnje kapaciteta, Centar je zaposlio mlade crnogorske naučnike, jednog studenta doktorskih i dva studenta magistarskih studija iz oblasti prehrambene tehnologije, biotehnologije, i informacionih sistema i tehnologija”, istakla je Martinović.

Nedostatak stručnosti riješiće konzorcijum Konzorcijum će, dodaje, dalje rješavati gorući problem nedostatka stručnosti i obuke u ekselentnim naukama u Crnoj Gori, kao što su bioinformatika, molekularna biologija, genomika, uz permanentno jačanje sektora nauke o hrani.

“Predviđeni su i programi obuke fokusirani prvenstveno na mlade istraživače koji će se obučavati u međunarodnim naučnim partnerskim institucijama kako bi vratili nedostajuće znanje u Crnu Goru i održali dugoročnu saradnju sa njima. FoodHub će imati važnu misiju poboljšanja i procjene postojeće snage u crnogorskoj proizvodnji hrane i stvoriti kritičnu masu naučnika, kompanija i stranih partnera sa ciljem razvoja održive proizvodnje hrane, ostajući u skladu sa trendovima politike EU”, naglasila je Martinović.

Pored toga što je Centar okupio istraživače sa iskustvom, šest mladih istraživača, dva doktoranda i četiri studenta magistarskih studija, biće osposobljena za budući razvoj, a to će se, zaključuje, učiniti objavljivanjem javnih poziva s definisanim istraživačkim temama tako da se mogu prijaviti mladi naučnici iz zemlje ili inostranstva.